62 هزارهکتار از مراتع سرخس درحال تبدیل به بیابان

گزارشی درباره عوامل تخریب مراتع شهرستان مرزی

62هزارهکتار از مراتع سرخس درحال تبدیل به بیابان

نویسنده : محمد علی تمدن

از 361 هزار و 473 هکتار مراتع شهرستان سرخس، 18.2 درصد معادل 65 هزار و 790 هکتار مراتع متراکم با پوشش خوب و 64.6 درصد معادل 233 هزار و 535 هکتار مراتع متوسط و 19.12 درصد معادل 62 هزار و 148 هکتار مراتع فقیر است که رو به بیابانی‌شدن است؛قرار گرفتن مراتع در معرض فرسایش بادی و آبی خاک ، چرای بی‌رویه دام ،خشکسالی‌ها و تبدیل شدن‌مراتع به دیمزارها و ...  همگی از جمله عوامل تخریب مراتع سرخس است. به گزارش خراسان رضوی، مراتع  جلگه سرخس و کوهپایه‌های آن که جزو مراتع حاصلخیز برای  پرورش گوسفندان قره‌کل که به خز ایرانی شهرت یافته بود، محسوب می‌شد، با ورود تراکتور به سرخس از سال 54  کم‌کم به سمت مراتعی فقیرو بیابانی پیش رفت و با تبدیل مراتع به دیمزار که ممکن بود برخی از سال‌ها محصولی داشته باشد، رفته‌رفته از غنای آن کاسته شد.  بادها و توفان‌های شن  و خشکسالی‌های پی‌در پی، هم مراتعی را که تخریب و دیمزار شده بود، بر باد داد و هم نسل خز ایرانی را رو به انقراض برد. 

مرتع‌داران چه می‌گویند؟

مسعود نصیری مرتع‌دار روستای چاله زرد سرخس می‌گوید: چند سالی، برخی افراد مراتع را تخریب می‌کردند و کسانی که چندین سال مراتع را تبدیل به دیمزار کردند هنوز هم هستند و الان در همان اراضی گندم می‌کارند؛ برخی ماموران این رفتار آن‌ها را گزارش نمی‌کنند.  

جان محمد دادمحمدخانی مرتع‌دار دیگر می‌گوید: ما هم پروانه مرتع داریم و هم مرتع قرق داریم.

19درصد مراتع به سمت بیابانی شدن 

رئیس اداره منابع طبیعی شهرستان سرخس با ارائه آماری از وضعیت سرخس به خراسان گفت: شهرستان مرزی سرخس با 539 هزار و 688 هکتار مساحت 361 هزار و 473 هکتار مراتع دارد که از این میزان 18.2 درصد معادل 65 هزار و 790 هکتار مراتع متراکم با پوشش خوب و 64.6 درصد معادل 233 هزار و 535 هکتار مراتع متوسط و 19.12 درصد معادل 62 هزار و 148 هکتار مراتع فقیر دارد که رو به بیابانی شدن است.مهندس رمضان‌صدیق افزود:  مراتع سرخس در معرض هر دو فرسایش آبی و بادی است که میزان فرسایش آبی شهرستان سرخس بیشتر از 24 تن  در هکتار در سال است؛ در حالی‌که متوسط فرسایش آبی استان 14  تن در هکتار بوده و علت فرسایش آبی در سرخس فقر مراتع، پوشش گیاهی کم  و تبدیل مراتع به دیمزار و نوع رسوبی خاک و سازندهای زمین‌شناسی است.وی بیان کرد:  در شهرستان سرخس 166 هزار و 927 هکتار از اراضی تحت تاثیر فرسایش بادی قرار دارد که از این میزان 42 هزار و 674  هکتار با شدت زیاد 84 هزار و 746 هکتار با شدت متوسط و 39 هزار و 507 هکتار با شدت فرسایش کم بادی است و فرسایش‌های بادی در سه کانون عمده  صمدآباد و روستاهای اطراف آن سنگر و دولت‌آباد و دومین کانون یاس تپه تا خانگیران و سومین کانون گنبدلی تا چاله‌زرد است. وجود دام سبک مازاد بر ظرفیت، چرای مفرط در مراتع، تبدیل مراتع به دیمزار و تغییر کاربری، نوع و جنس خاک و تحت تاثیر قرارگرفتن از صحرای قره‌قوم ترکمنستان و مهم‌تر از همه توفان‌های شن و ریزدانه از عوامل عمده فرسایش بادی است.

گشت‌های شبانه روزی

وی گفت: برای حفاظت از عرصه‌های ملی با تشکیل یگان حفاظت منابع طبیعی و گشت‌های شبانه‌روزی از تغییر کاربری‌ها و شخم و شیار مراتع و تصرف آن در چند سال اخیر کاسته شده ولی به صفر نرسیده است. وی افزود: روند بیابانی‌شدن و تخریب تا دو سال قبل رو به افزایش بود ولی از دوسال قبل که مقداری بارندگی‌ها و اقلیم و وضعیت مراتع،  بهتر و روند بیابانی‌شدن کمتر شده، شاید بتوان گفت با احیا برابر شده است؛ از طرفی ممیزی‌شدن مراتع که مردم خودشان مرتع را کنترل می‌کنند خیلی تاثیر داشته است و در89 سامانه مرتع نماینده دامدار مشخص شده و خود آن‌ها مراتع را کنترل می‌کنند. ضمن این که شماره 1504 در اختیار مردم گذاشته شده و هر لحظه از شبانه‌روز می‌توانند تخریب، تصرف، آتش‌سوزی، قطع چوب و درخت و بوته‌کنی را اطلاع دهند. وی افزود : امسال حدود 90 هکتار و سال گذشته هم 90 هکتار را به صورت بوته‌کاری و بذر‌پاشی برای دامداران احیا کردیم؛ الان برای 30 مرتع طرح مرتع‌داری تهیه شده که طبق آن دامداران،  مراتع خودشان را احیا و  از آن بهره‌برداری می‌کنند که اکنون در 18 مرتع کار صورت گرفته است. امسال سال خوبی برای بیابان‌زدایی بود؛ سال 98 مقدار 2.5 میلیارد تومان از اعتبارات ملی اختصاص یافت و الان حدود 15 هزار هکتار تاغزار داریم. وی گفت:  متاسفانه از سال 54 که تراکتور زیادی وارد شهرستان سرخس شد تخریب مراتع هم شروع شد؛ علت عمده دیگر ریزگردها و تحت‌تاثیربودن منطقه ما از صحرای قره‌قوم است و در خواست‌هایی از دانشگاه و مرکز تحقیقات کرده‌ایم و پیشنهادهایی شده که عملیات احیا در کانون‌های شن انجام شود که جلوی ورود ریزگرد به کشور را بگیرد.

بیش از 90 درصد اراضی سرخس موقوفه و متعلق به آستان قدس رضوی است 

مدیر اداره املاک آستان‌‎قدس رضوی سرخس گفت: بیش از 90 درصد اراضی سرخس موقوفه و متعلق به آستان قدس رضوی است. مهندس محمد رضا برهمند افزود: حفاظت از زمین، آب و خاک در شهرستان  متولیانی مثل منابع طبیعی و جهاد کشاورزی دارد اما آستان‌قدس رضوی بر اساس مسئولیت اجتماعی و جایگاه شرعی خود، به حفظ و نگهداری منابع طبیعی کشور از جمله سرخس نگاه ویژه‌ای دارد و از جمله اقدامات ما ایجاد کمیته‌ای با حضور نمایندگان منابع طبیعی و در راس آن مدیرکل منابع طبیعی استان و نمایندگان‌عالی آستان‌قدس رضوی است؛ همچنین در کمیته بیابان‌زدایی شهر سرخس آستان‌قدس سالانه بودجه‌ای را برای جلوگیری از تخریب زمین و بیابان‌زدایی در شهرستان هزینه می‌کند که سالانه بیش از 200 میلیون تومان بودجه مصوب داریم که به آن کمیته تزریق می‌کنیم؛ برای فعالیت‌های منابع طبیعی در زمینه آبخیزداری، جنگل‌کاری، تاغ‌کاری و جلوگیری از فرسایش خاک هزینه می‌شود و لجستیک کامل وسایل و تجهیزات و خودروهای آستان‌قدس در شهرستان به این امر اختصاص پیدا می‌کند. از سوی دیگر در یکی دوسال گذشته به طور جدی از تخریب مراتع جلوگیری شده و مراتع تخریب‌شده را به حالت قبلی برگردانده‌ایم؛  تاکنون برای جلوگیری از تخریب،  به طول 25 کیلومتر مرز مراتع را از اراضی کشاورزی جداکرده‌ایم که امسال این میزان به 50 کیلومتر می‌رسد. علاوه بر آن گشت‌های یگان حفاظت آستان‌قدس به‌خصوص  در این فصل از سال که دامنه تخریب‌ها برای تبدیل مراتع به دیمزار بیشتر می‌شود، 25 درصد به توان آن‌ها افزوده شده است. وی گفت: یکی از برنامه‌های این مدیریت آموزش و اطلاع رسانی به مردم روستاها برای بیان تبعات تخریب مراتع و تبدیل‌شان به دیمزارهایی است که در سال‌های بارندگی اندک محصولی دارد و در سال‌های خشکسالی باعث ایجاد کانون‌های فرسایش خاک و ریزگرد خواهد شد و در سفرهای روستایی مردم را توجیه می‌کنیم؛ برنامه‌ریزی شده مراتع برای مردم درآمدزا باشد و با حمایت از دامداری و اختصاص دامداری‌ها به مردم، اکنون 50 دامداری سنتی را تبدیل به وضعیت سند‌دار کردیم که بتوانند تسهیلات دریافت کنند و به سمت صنعتی‌شدن بروند تا از تخریب مراتع جلوگیری شود یعنی درآمد دامداری‌ها را جایگزین کشت دیم کردیم.

احیای 320 هکتار مراتع 

وی بیان کرد: در بحث احیای حدود 320 هکتار مراتع که سال گذشته تخریب شده بود، با دستور دادستان و همکاری شورای تامین و حمایت فرماندار این میزان را به حالت قبل درآوردیم و آن‌ها را به دامداران تحویل دادیم و ما به افرادی مجوزدامداری و ایجاد جایگاه دام می‌دهیم که از منابع طبیعی پروانه داشته باشند و با  آن‌ها قرارداد می‌بندیم که بتوانند از تسهیلات دولت و جهاد کشاورزی برای تبدیل دامداری‌هایشان از سنتی به صنعتی اقدام کنند؛ این کار درراستای کمک به تامین پروتئین استان و سرخس است و مردم را تشویق می‌کنیم که به سمت درآمد پایدار بروند و این کار برای موقوفه هم بهتر خواهد بود.

وی افزود: ما سال گذشته 300 هکتار اراضی دیمی را که در مرتع کاشته شده بود با کمک شورای تامین خلع‌ید و محصول را  ضبط کردیم و اجازه ندادیم کسی که مرتع را تخریب کرده، گندمی را که کاشته است برداشت کند و این 300 هکتار را که ورود کردیم، سطح تخریب‌ها در سال گذشته به 20 هکتار رسید و آن 20 هکتار را هم دوباره امسال تخریب کردیم و از بین بردیم که متخلفان بدانند اگر مرتع را تبدیل به دیمزار کنند ما به شدت و با قدرت جلوگیری می‌کنیم و با منابع طبیعی گشت‌های همسوو مشترک داریم و وقتی شکایت می‌کنیم، هر دو با هم از تخریب‌گر شکایت می‌کنیم هم مالک و هم مدیر؛ دستگاه قضایی هم  در برخی مواقع یک روزه حکم می‌دهد و به صورت قاطع برخورد می‌کند.

فرسایش خاک درسرخس بالاتر ازمیانگین کشوری 

فرماندار سرخس گفت : بخشی از مراتع ما به دلیل زیاده‌خواهی برخی از بهره‌برداران و کمبود نظارت متاسفانه شکسته و تبدیل به دیمزارمی‌شود که فرسایش را بالا می‌برد و فرسایش خاک  در سرخس بالای 24 تن برای هر هکتار است که از میانگین استان بسیار بیشتر است به این‌ها باید وجود حدود 480 هزار دام بومی و حدود 100 هزار دام عشایری را اضافه کرد. محمد رضا رجبی‌مقدم افزود:  در دهه های قبل مجوزهایی برای دامداری و کوچ عشایر داده شده  است؛ در این فاصله زمانی بخشی از مراتع ما تخریب شده و مراتع را در سال‌هایی که بارندگی  بیشتر است، اغلب تبدیل به دیم می کنند. وی گفت: در بخشی از مراتع ما بعضا شیطنت‌هایی یا سهل انگاری‌هایی بوده که سالی یکی دوبار آتش‌سوزی شده که بخشی از مراتع ما آسیب دیده است؛ در بحث فرسایش بادی هم مراتع  ما تحت‌تاثیر بادهای صحرای قره‌قوم است و دام سبک مازاد بر ظرفیت و چرای مفرط و تبدیل مراتع به دیمزار و تغییر کاربری‌هایی که صورت می گیرد و جنس خاک که ریزدانه است، همه از عوامل تخریب مراتع سرخس است. فرماندار سرخس افزود: مناطق غرب شهرستان و منطقه خانگیران باید قرق شود و تبدیل به تاغزار شود؛ اکنون با پیگیری‌هایی که داشتیم بیشتر از 1.5 میلیارد تومان برای احیای مراتع اختصاص ندادند . در جنوب شهرستان که متعلق به آستان‌قدس است در طرحی که پیاده شد 17 تعاونی مرتع‌داری توسط مردم اجرا شد که مراتع توسط مردم حفظ و صیانت و  همچنین بهره برداری شود؛ در سمت غرب شهرستان که عرصه‌ها متعلق به منابع طبیعی است و بین 80 تا 100 هزار هکتار را شامل می‌شود قرار است همین سبک و سیاق مدیریت شود با توجه به این که پلاک ثبتی ما با کلات تفکیک نشده ما پیگیر تفکیک هستیم که  حفظ و صیانت و نگهداری و احیای مراتع را به مردم و تعاونی‌ها واگذار کنیم

شماره : 20572 - ۱۳۹۹ دوشنبه ۲۲ دي صفحه اول و سوم خراسان رضوي و صفحه اول و چهارام شهرستان هاي خراسان رضوي

گزارشی درباره عوامل تخریب مراتع شهرستان مرزی

62هزارهکتار از مراتع سرخس درحال تبدیل‌شدن به بیابان

 تمدن-از 361 هزار و 473 هکتار مراتع سرخس، 18.2 درصد معادل 65 هزار و 790 هکتار مراتع متراکم با پوشش خوب و 64.6 درصد معادل 233 هزار و 535 هکتار مراتع متوسط و 19.12 درصد معادل 62 هزار و 148 هکتار مراتع فقیر است که رو به بیابانی‌شدن می رود؛قرار گرفتن مراتع در معرض فرسایش بادی و آبی خاک ، چرای بی‌رویه دام ،خشکسالی‌ها و تبدیل شدن‌مراتع به دیمزارها و ...  همگی از جمله عوامل تخریب مراتع سرخس است. 

به گزارش خراسان رضوی، مراتع  جلگه سرخس و کوهپایه‌های آن که جزو مراتع حاصلخیز برای  پرورش گوسفندان قره‌کل که به خز ایرانی شهرت یافته بود، محسوب می‌شد، با ورود تراکتور به سرخس از سال 54  کم‌کم به سمت مراتعی فقیرو بیابانی پیش رفت و با تبدیل مراتع به دیمزار که ممکن بود برخی از سال‌ها محصولی داشته باشد، رفته‌رفته از غنای آن کاسته شد.  بادها و توفان‌های شن  و خشکسالی‌های پی‌در پی، هم مراتعی را که تخریب و دیمزار شده بود، بر باد داد و هم نسل خز ایرانی را رو به انقراض برد. صدیق رئیس منابع طبیعی سرخس با ارائه آماری از وضعیت سرخس به خراسان گفت: شهرستان مرزی سرخس با 539 هزار و 688 هکتار مساحت 361 هزار و 473 هکتار مراتع دارد که از این میزان 18.2 درصد معادل 65 هزار و 790 هکتار مراتع متراکم با پوشش خوب و 64.6 درصد معادل 233 هزار و 535 هکتار مراتع متوسط و 19.12 درصد معادل 62 هزار و 148 هکتار مراتع فقیر دارد که رو به بیابانی شدن است.برهمند مدیر اداره املاک آستان‌‎قدس رضوی سرخس افزود: بیش از 90 درصد اراضی سرخس موقوفه و متعلق به آستان قدس است. وی  گفت: حفاظت از زمین، آب و خاک در شهرستان  متولیانی مثل منابع طبیعی و جهاد کشاورزی دارد اما آستان‌قدس رضوی بر اساس مسئولیت اجتماعی و جایگاه شرعی خود، به حفظ و نگهداری منابع طبیعی کشور از جمله سرخس نگاه ویژه‌ای دارد و از اقدامات ما ایجاد کمیته‌ای با حضور نمایندگان منابع طبیعی و در راس آن مدیرکل منابع طبیعی استان و نمایندگان‌عالی آستان‌قدس است.

 شماره : 20572 - ۱۳۹۹ دوشنبه ۲۲ دي صفحه اول و سوم خراسان رضوي

برچسب‌ها: منابع طبيعي سرخس

+نوشته شده در دوشنبه ۱۳۹۹/۱۰/۲۲ساعت 13:22 توسط مدير خبرگراري ساريكا |