ذخیره سد دوستی فقط 27 درصد!

لیست اخبار

گزارشی درباره تاثیر بارندگی های بهاره برذخیره بزرگ ترین سد استان

ذخیره سد دوستی فقط 27 درصد!

محمد علی تمدن/ بارش های اردیبهشت امسال شاید این تصور را برای  برخی از مردم به وجود بیاورد که ذخیره آبی مناسبی در سد دوستی به عنوان بزرگ ترین سد استان و تامین کننده بخشی از آب شرب مشهد داشته ایم اما مدیر عامل آب منطقه ای خراسان رضوی گفت: هم اکنون ذخیره سد دوستی 324 میلیون متر مکعب است و  سال قبل حدود 41 درصد مخزن سد دوستی  پر بوده اما امسال 27 درصد مخزن سد دوستی پر است. وی درباره این که آیا سهم آب ترکمنستان از سد دوستی خریداری شده است پاسخ منفی داد.

فرماندار سرخس هم اظهار کرد: بارندگی های بهاری تاثیر چندانی در حوضه آبریز سد دوستی و ذخیره موجود آب سد دوستی نداشته است.

به گزارش  خراسان رضوی ،  امسال هر چند بارش های بهاری نسبتا خوبی داشتیم اما در استان خراسان رضوی که در  تنش آبی به سر می برد و از جمله در حوضه آبریز بزرگ ترین سد استان یعنی «سد دوستی» آورده قابل ملاحظه ای نداشته است.

از سوی دیگر  در انجام وظیفه اطلاع رسانی شاهد بی مهری هایی از طرف مسئولان آب 

منطقه ای و از همه بدتر سکوت خبری و جلوگیری از 

اطلاع رسانی  برای سد هایی که بخشی از آب آن به خارج از مرزها می رود، هستیم. همچنین تعطیلی پروژه های شبکه های یک و دو که وظیفه دولت است به نگرانی های مردم و بهره برداران پایاب سد دوستی افزوده است.

روزنامه خراسان تلاش می کند تا با ارائه  گزارش هایی  به استفاده بهینه و درست منابع موجود آبی  کمک کند اما گاهی برخوردهای غیر رسانه ای موجب می شود تا مردم از اطلاعاتی که دانستن آن، هم به دولت و هم به مردم کمک می کند محروم بمانند؛ برخوردهایی که از طرف مسئولان رده های مختلف با خبرنگار خراسان برای تهیه این گزارش شد باعث شد تا همین اطلاعات محدود با کندی به مخاطبان برسد. به عنوان مثال در تهیه این گزارش پس از دو بار مراجعه حضوری خبرنگار خراسان به شرکت آب منطقه ای خراسان و موافقت اولیه مدیر عامل این شرکت در مصاحبه چهره به چهره و معطلی چند ساعته خبرنگار خراسان پشت در اتاق مدیر عامل و سپس به رغم تماس های مکرر با مدیر روابط عمومی، مدیر عامل و مدیر دفتر سرانجام آقای غفوریان از  دفتر مدیر عامل شرکت آب 

منطقه ای استان در تماس تلفنی مطالب ذیل را در پاسخ به سوالات خراسان  خواند و از قول مهندس «علیرضا طاهری» مدیر عامل اعلام کرد: هم اکنون ذخیره سد دوستی 324 میلیون متر مکعب است و سال قبل 41 درصد مخزن سد پر بوده و امسال 27 درصد مخزن سد پر است.

وی درباره لای روبی سد دوستی گفت: انجام 

لای روبی در طرح سد به شکل مکانیکی پیش بینی شده است ولی به لحاظ هیدرولیکی از طریق تخلیه تحتانی بخشی از رسوب خارج می شود و همچنین امسال حقابه ای به کشاورزان پایاب سد دوستی داده نشده است. غفوریان درباره این که آیا سهم آب ترکمنستان از سد دوستی خریداری شده پاسخ منفی داد و درخصوص این که آیا رایزنی برای رهاسازی آب از سوی افغانستان در پشت «سد سلما» صورت گرفته است یا  خیر، نیز گفت : مواردی در دست پیگیری در حوزه های وزارت نیروست.

سد دوستی  آبی ندارد کلا به خشکی خورده 

فرماندار سرخس هم گفت: سد دوستی  آبی ندارد کلا به خشکی خورده، به گِل نشسته و ما با این وضعیت تنش آبی حرفی برای گفتن نداریم ما یک پروتکلی هم  با مدیران آب داریم. «حسن نوری زاده» اظهار کرد: بارندگی های بهاری تاثیر چندانی در حوضه آبریز سد دوستی و ذخیره موجود آب این سد نداشته است اما در سد شوریجه کشاورزان توانسته اند بخشی از آب های حاصل از سیلاب های بهاری را به اراضی کشاورزی منتقل کنند.

 نماینده مردم سرخس، فریمان، احمد آباد و رضویه در مجلس به خراسان گفت: واقعیت این است که امسال به علت خشکسالی، در بحث تامین آب کشاورزی مشکل وجود دارد. در دو سال گذشته بالاترین دبی آب  و حقابه را کشاورزان گرفتند حتی حقابه کشاورزی سرخس از میزان آب شرب مشهد بیشتر شد حتی در سال 1399  ما مقدار 120 میلیون متر مکعب آب سهم کشاورزی داشته ایم  و در سال 1400 هم داشتیم اما به علت خشکسالی این میزان کاهش  یافت.آمار دقیقی ندارم اما 50 میلیون متر مکعب را حتما داشته ایم شاید هم بیشتر، اما امسال  به علت کاهش ورودی و بارش ها،  هم بحث کشاورزی و هم تامین آب شرب ما را دچار چالش می کند.

دکتر «سید احسان قاضی زاده هاشمی» درباره خرید سهم حقابه آب ترکمن ها از سد دوستی و مذاکره با افغانستان برای رها سازی آب پشت سد سلما افزود: من می دانم مذاکراتی برای خرید حقابه سهم ترکمن ها بوده آن را هم در حد مذاکراتش مطلع هستم  و دو سه دور مذاکره وجود داشته است اما راجع به افغانستان با توجه به  تحولات سیاسی باید ببینیم حکومت جدید آن جا چه تدبیری اندیشیده، چیزی که من مطلع هستم و شنیدم امسال به علت کاهش بارش ها حتی پشت «سد سلما» هم ورودی ویژه ای نداشته  که بخواهد  راجع به آن  اقدامی صورت بگیرد و آن جا هم دچار بحران آب هستند، یک سری ذخایر استراتژیک تا حدی برای سد دوستی حفظ می شود اما ان شاءا... که ورودی سد خوب باشد یا ذوب برف داشته باشد و هر آن چه اتفاق بیفتد در ارتفاعات افغانستان اگر ذوب برفی رخ بدهد ریز این اطلاعات را آب منطقه ای دارد.

مشکلات حذف ردیف اعتبار اجرای شبکه پایاب سد دوستی و تعطیلی پروژه

رئیس شورای اسلامی شهر سرخس و نماینده شورای شهرستان در استان با انتقاد از حذف ردیف اعتبار شبکه پایاب سد دوستی و تعطیلی این  پروژه به خراسان گفت: در اوج ناباوری ردیف تنها 

پروژه ای که می توانست به ماندگاری مردم در نقطه صفر مرزی کمک کند، حذف شد.

«غلامرضا لالوی» افزود: پروژه شبکه مهم پایاب سد دوستی که براساس قانون باید همزمان با شروع عملیات اجرایی سد دوستی به منظور استفاده حداکثری از عمر مفید دریاچه عظیم دوستی شروع می شد با تاخیر چند ساله در اجرای این شبکه، اکنون پس از کش و قوس های دوساله متاسفانه در اراضی حقابه بر کشف رود و هریرود تعطیل شده است.وی ادامه داد: در پایاب سد دوستی  بیش از ۱۵هزار هکتار زمین کشاورزی آبرفتی و بهره بردارانی که سابقه ای بیش از چندین قرن در استفاده از آب این دو رودخانه داشتند، وجود دارد ولی متاسفانه به حقوق مردمان پایین دست سد دوستی براساس قانون توزیع عادلانه آب در حوزه  شرب و کشاورزی توجه نشده است.

عضو شورای اسلامی شهرستان سرخس همچنین از روند پروژه آب شرب شهر سرخس ازمحل «سد دوستی»  گلایه کرد و گفت: جا داشت وزارت نیرو و مدیریت منابع آب  همچنان که خود را مکلف به تامین آب کلان شهرها می دانند درخصوص حقوق شهرستان ها نیز احساس وظیفه کنند چرا که 

بی توجهی به شهرستان ها به خصوص شهرهای مرزی علاوه بر تحمیل هزینه مالی زیاد به حاشیه نشینی کلان شهرها موجب خالی شدن مرزها نیز می شود.

وی افزود: در حوزه سد سازی همزمان با شروع عملیات اجرایی سدها باید عملیات اجرایی شبکه های انتقال آب در حوزه شرب و کشاورزی شروع شود تا در اولین آبگیری سد امکان استفاده درست و علمی  از ذخیره آبی به راحتی  میسر باشد که درخصوص سد دوستی تنها پروژه انتقال آب شرب کلان شهر مشهد در ابتدای آبگیری به بهره برداری رسیده ولی پروژه آب شرب سرخس و حوزه کشاورزی شهرستان مرزی سرخس هنوز هم بعد از گذشت 15 سال نتوانسته است ساکنان پایین دست سد دوستی در سرخس و حقابه بران را از نعمت آب شرب برخوردار کند و تنها به صورت محدود در حوزه کشاورزی در قالب کانال های انتقال آب به صورت سنتی و قرون وسطایی برخورداری حداقلی را برای کشاورزان داشته است.

وی از حذف ردیف اعتباری و بلاتکلیفی پروژه شبکه سد دوستی آن هم در اراضی پایین دست که دارای حقابه قانونی از رودخانه هریرود و کشف رود هستند به شدت گلایه کرد و افزود:  با حذف ردیف و تعطیلی این پروژه علاوه بر خارج شدن بخش عظیمی از اراضی غنی کشاورزی (بیش از 6 هزار هکتار ) ، در آینده نزدیک شاهد مهاجرت گسترده با توجه به تراکم جمعیت دهستان کندکلی بخش مرکزی سرخس خواهیم بود.

رئیس شورای اسلامی شهر سرخس اجرای شبکه های پایاب سد دوستی را حق قانونی کشاورزان منطقه دانست و رها سازی و تعطیلی  پروژه انتقال دهنده مدرن آب  یا (WPC2) به طول ۲۰کیلومتر در یکی از فازهای شبکه انتقال سد دوستی را که اکنون بیش از ۸۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد، هدر رفت سرمایه های ملی دانست و خواستار ایفای نقش و دخالت دستگاه های نظارتی برای ادامه کار این پروژه تا زمان بهره برداری شد.

وی به تعلل صورت گرفته در استان برای این پروژه اشاره کرد و گفت:  در سال ۹۷ شرکت مدیریت منابع آب ایران برآورد ریالی تکمیل ۲۰کیلومتر از پروژه WPC2 را از شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی مطالبه کرد و همه مبلغ درخواستی نیز بر اساس اوراق قرضه تخصیص داده شده اما در برآورد استانی متاسفانه نرخ تعدیل محاسبه نشد و در سال ۱۳۹۹ برای بودجه پیشنهادی ۱۴۰۰از سوی مدیریت منابع آب ایران این پروژه حذف ردیف شد ولی با پیگیری های مستمر شورای اسلامی شهرستان و کمک نماینده مجلس در بودجه ۱۴۰۰تا۱۴۰۱ ردیف آن پایدار شد اما متاسفانه مجدد در پیش بینی بودجه ۱۴۰۱با حذف ردیف مواجه و امید مردمان سخت کوش سرخسی به ناامیدی مبدل  شد.

عضو شورای اسلامی شهرستان سرخس افزود:  بر اساس اعلام مدیر عامل سازمان آب منطقه ای، شرکت آب منطقه ای استان پیشنهاد سه پروژه (پساب مشهد، سد شوریجه و شبکه دوستی) را در سفر هیئت دولت به استان داد که برای این پروژه مبلغ ۵۰ میلیارد تومان پیشنهاد و اعلام شده بود قطعا با این پروژه  موافقت می شود ولی متاسفانه این پروژه در ابلاغ مصوبات سفر دیده نمی شود و  پروژه ای که می توانست منافع کشاورزی مردم را به همراه داشته باشد همه روزنه های امید روی مردمان این سامان  بسته شد.وی با اظهار امیدواری گفت: انتظار می رود مسئولان شهرستان و استان به خصوص مدیران ارشد در وزارتخانه های نیرو و جهاد کشاورزی که باید صدای قشر تولید کننده باشند برای جلوگیری از هدر رفت سرمایه های ملی و کمک به معیشت خانوار آن هم در نقطه صفر مرزی تدبیری شایسته و در تراز نظام جمهوری اسلامی و دولت خدمتگزار داشته باشند تا این پروژه به سرانجام مطلوب در حوزه اعتباری برسد و ما منتظر تامین آب و نان این قشر حاشیه نشین کلان شهر مشهد در آینده نزدیک نباشیم و برای تامین امنیت مرزها چاره اساسی بیندیشیم.

یکشنیه اول خرداد 1401 خراسان رضوی شماره 4972 صفحه اول و شهرستانها و گزارش