احداث سد شوریجه در پیچ بازنگری اهداف

محمد جواد رنجبر-آب هست، اما کم هست! بیش از 10 سال است که خشکسالی استان خراسان رضوی را فرا گرفته و امروزه تقریبا می توان گفت وجود خشکسالی در استان طبیعی شده است.
موضوع آب نیز هم اکنون اصلی ترین مسئله استان خراسان رضوی محسوب می شود و تامین آب شرب برای استان یکی از دغدغه های مهم مردم و مسئولان است.
در این میان تامین آب شرب برای شهر مشهد مقدس به عنوان مرکز استان و شهری که علاوه بر جمعیت ثابت بیش از سه میلیون نفری، سالانه پذیرای بیش از 27 میلیون زائر است، یکی از مسائل مهم است که اگر نگاه بلند مدت به آن وجود نداشته باشد، شاید در آینده مشکلاتی به وجود آورد.
یکی از راه های تامین آب برای استان، جلوگیری از خروج روان آب ها به خصوص درمناطق مرزی است که تاکنون اقداماتی در این زمینه انجام گرفته است؛ هر چند به نظر کافی نمی رسد.
در این میان برای جلوگیری از خروج روان آب ها، سد شوریجه در حال احداث است.
خبرنگار خراسان رضوی برای تهیه گزارش میدانی از این سد، عازم شهرستان سرخس شد.
برای رسیدن به محل احداث این سد از طریق جاده مشهد به سرخس (مزدوران) به طول 100 کیلومتر و پس از آن طی 50 کیلومتر جاده خط انتقال آب هریرود و از آن جا نیز از جاده روستای باغک به طول 15 کیلومتر را که 10 کیلومتر آن خاکی است طی می کنیم.
ساختگاه سد مخزنی شوریجه در 2 کیلومتری پایین دست روستای پل گزی و 120 کیلومتری شرق مشهد واقع شده و بر روی رودخانه کشف رود در حال احداث است. مشاور طرح احداث سد شوریجه، شرکت مهندسی مشاور "طوس آب" و پیمانکار قسمت اول شرکت ساختمانی "نوگران توس" است.
43 درصدپیشرفت فیزیکی درپیمان اول
مسئول ناظر عملیات خاکی و دفتر فنی پروژه طرح احداث سد شوریجه در گفت و گو با خراسان رضوی می گوید: این پروژه از اردیبهشت ماه سال 93 با تحویل زمین به پیمانکار و ساخت سیستم انحراف سد شوریجه که شامل فرازبند و ایجاد تونل می شود، آغاز شد.
فرزاد صبری با اشاره به این که پیمانکار قسمت اول، شرکت ساختمانی "نوگران توس" است، می افزاید: طی مدت دو سال گذشته، امور اصلی همچون راه های سرویس داخل کارگاه، پایدار سازی پرتال ورودی و خروجی تونل انحراف و خود حفاری تونل و سنگ برداری سرریز که در این پیمان وجود دارد، انجام شده است.
وی ادامه می دهد: تاکنون حدود 130 هزار متر مکعب خاک برداری و 132 هزار متر مکعب سنگ برداری انجام شده است. همچنین پایدار سازی پنج هزار و 300 متر و حفاری تونل هم در مجموع 400 متر مکعب انجام شده است.
مسئول ناظر عملیات خاکی و دفتر فنی پروژه طرح احداث سد شوریجه می گوید: ارزش کلی پیمان اول 79 میلیارد ریال است و قسمت دوم هنوز آغاز نشده است؛ زیرا ابتدا باید سیستم انحراف به طور کامل اجرا شود.
وی می افزاید: حجم خاکریزی سیستم انحراف سد، 250 هزار متر مکعب و طول تونل آن تقریبا 140 متر به صورت نعل اسبی با بتن ریزی انجام می شود.
صبری ادامه می دهد: این تونل قابلیت گذر 302 متر مکعب آب بر ثانیه را دارد و سرریز جانبی آن 71 هزار متر مکعب سنگ برداری شده است.
وی با بیان این که پیشرفت فیزیکی پیمان اول حدود 43 درصد است، درباره زمان آغاز پیمان دوم، می گوید: آغاز پیمان دوم بستگی به اجرای کامل پیمان اول دارد که همان احداث سیستم انحراف، تونل و فرازبند است.
مسئول ناظر عملیات خاکی و دفتر فنی پروژه طرح احداث سد شوریجه می افزاید: کار اصلی در گام اول حفر تونل و احداث فراز بند است و گام بعدی که ساخت بدنه اصلی سد است، به مراتب سرعت بیشتری دارد.
پیش بینی پایان پروژه تا سال 98
وی ادامه می دهد: پیش بینی پایان احداث این سد تا سال 98 است.
صبری با بیان این که آورد سالیانه رودخانه کشف رود حدود 30 میلیون متر مکعب در سال است، درباره اهداف احداث این سد می گوید: تضمین حقابه های کشاورزی کشف رود در پایین دست سد شوریجه، جلوگیری از خسارت سیل به اراضی، رودخانه ها و مستحدثات پایین دست، افزایش آب تخصیصی به شرب مشهد از طریق جایگزینی و اختلاط با آب سد دوستی در شبکه آبیاری سرخس و نیز استفاده از ظرفیت سد دوستی، شبکه آبیاری سرخس و خط انتقال آب سد دوستی به مشهد در طرح جایگزینی اهداف احداث سد شوریجه است. وی درباره مشخصات حوضه آبریز کشف رود نیز اظهار می کند: حوضه آبریز رودخانه کشف رود از شرق قوچان سرچشمه می گیرد و در محل پل خاتون در مرز ترکمنستان به رودخانه هریرود می ریزد. طول حوضه بیش از 200 کیلومتر و مساحت آن حدود 15650 کیلومتر مربع است. بارندگی متوسط سالیانه 263 میلی متر و آورد سالیانه رودخانه 28 میلیون مترمکعب است که از این میزان 19.5 میلیون مترمکعب آب تخصیصی مصوب شده است.
مشخصات سد و مخزن
مسئول ناظر عملیات خاکی و دفتر فنی پروژه طرح احداث سد شوریجه درباره مشخصات سد و مخزن آن هم می گوید: نوع سدخاکی با هسته رسی با حجم مخزن200 میلیون متر مکعب است که ارتفاع سد46.5 متر از بستر، ضخامت آبرفت16 متر، حجم بدنه یک میلیون و 450 هزار متر مکعب، طول تاج 374 متر، عرض تاج9 متر و رقوم تاج سد663.5 متر از سطح دریاست.
79 میلیارد ریال اعتبار برای پیمان اول پروژه
سرپرست کارگاه پروژه احداث سد شوریجه نیز به خراسان رضوی می گوید: پیمان اول این پروژه شامل حفاری و لاینینگ تونل انحراف آب، خاک برداری و احداث سازه بتنی محدوده آبگیر آبیاری و خروجی تونل، احداث فرازبند، سنگ برداری (حدود 25هزار متر مکعب) از سرریز، اجرای خط انتقال برق به طول 5 کیلومتر و احداث ساختمان بهره برداری به مساحت 300 مترمربع است.
دائمی افزود: مبلغ این پیمان 79 میلیارد ریال است که توسط شرکت نوگران طوس در حال اجراست.
وی درباره جزئیات پیمان اول این پروژه ادامه می دهد: نوع سیستم انحراف، تونل بوده، موقعیت آن جناح راست و شکل و ابعاد تونل انحراف به صورت نعل اسبی 6 در 6 متر است. سرپرست کارگاه پروژه احداث سد شوریجه با اشاره به این که طول این تونل 147 متر است، می گوید: حجم فرازبند این سد نیز 200 هزار مترمکعب است.
سد شوریجه در مرحله مهندسی ارزش قرار دارد
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان هم در گفت و گو با خراسان رضوی درباره احداث سد شوریجه می گوید: سد شوریجه در مرحله مهندسی ارزش و موضوعات بازنگری اهداف این طرح قرار دارد. محمد حسین جعفری در توضیح این مطلب می افزاید: قرار است  که آب این سد در آینده به صورت مستقیم برای مصارف  شرب  استفاده شود. وی درباره آخرین رقم پیشرفت سد شوریجه، می گوید: پیشرفت فیزیکی احداث سد شوریجه هم اکنون حدود 7 درصد است. مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی می افزاید: احداث این سد جزو طرح مهار آب هایی است که از دسترس خارج می شود و چندان نمی خواهیم به لحاظ بحث های فنی ورود کنیم و بهتر است بگذاریم مقداری کار جلوتر رود.
وی درباره اعتبارات امسال این پروژه هم می گوید: اگر اهدافش پس از بازنگری تایید شود، از محل صندوق توسعه ملی در موضوع مهار آب هایی که از دسترس خارج می شود، اعتبارات خود را دریافت می کند.

جدول مشخصات سد و مخزن
نوع سد: خاکی با هسته رسی
حجم مخزن:     200 میلیون متر مکعب
ارتفاع سد:        46.5 متر از بستر
ضخامت آبرفت:  16 متر
حجم بدنه:        1.450.000 مترمکعب
آب بندی پی:    پرده آب بند به طول 22000 متر و دیوار آب بند در بخش آبرفتی
طول تاج:         374 متر
عرض تاج:        9 متر
رقوم تاج سد:     663.5 متر از سطح دریا
 

 شماره : 19359 - ۱۳۹۵ پنج شنبه ۱ مهر/ خراسان رضوي